Nash Equilibrium là gì? Tìm hiểu khái niệm và ứng dụng

Nói chuyện về Nash Equilibrium, nghe thì oai oai thế chứ thực ra nó cũng chả có gì là cao siêu lắm đâu các mẹ ạ.

Ngày xưa, tôi cứ nghĩ mấy cái chuyện cân bằng này nọ là phải liên quan đến mấy ông bà giáo sư đội mũ cối, chứ ai dè nó lại dính dáng đến cả cái chuyện mình đi chợ mua rau, mặc cả từng đồng từng hào.

À, mà nói đến Nash Equilibrium, người ta cứ hay gọi nó là “cân bằng Nash”, nghe cho nó gọn. Mà cái cân bằng này á, nó là cái kiểu mà ai cũng làm cái nước tốt nhất cho mình rồi, chả ai muốn thay đổi gì nữa. Ví dụ như nhá, mình đi chợ, mình trả giá con cá, bà bán cá cũng muốn bán được giá cao. Hai bên cứ kì kèo, đến lúc nào cả hai thấy ưng cái bụng rồi thì thôi, không ai muốn thay đổi giá cả nữa. Đấy, đấy là cân bằng đấy.

Cái Nash Equilibrium này nó hay ở chỗ này này.

• Thứ nhất nhá, nó không phải là cái gì tốt nhất cho tất cả mọi người đâu. Ví dụ như trong cái trò chơi tù nhân ấy, hai thằng tù nó khai hết, cả hai cùng bị ở tù lâu hơn. Chứ nếu chúng nó im im, có khi lại được thả sớm. Nhưng mà chúng nó không tin nhau, cứ sợ thằng kia nó khai ra mình thì mình thiệt, nên là thôi khai hết cho xong. Đấy, cân bằng đấy, mà có phải là tốt nhất cho cả hai đâu.
• Thứ hai nữa là, cái cân bằng này nó có thể có nhiều hơn một. Giống như cái chuyện mình đi đường ấy, có nhiều cách để đi đến chợ, miễn là mình đến được chợ là được. Chả có cách nào là tốt nhất tuyệt đối cả, mỗi người lại chọn một kiểu đi khác nhau.

Mà nói thật nhá, nhiều khi mình cũng chả cần phải biết đến cái cân bằng Nash này là cái gì. Mình cứ sống theo cái kiểu của mình, thấy sao cho nó ổn là được. Nhưng mà biết thêm tí kiến thức cũng chả chết ai, đúng không các mẹ?

Nói tóm lại, cái Nash Equilibrium này nó chỉ đơn giản là thế này thôi:

Khi mà mọi người đều đã chọn xong cái nước đi của mình, và thấy rằng mình không cần phải thay đổi gì nữa, vì thay đổi cũng chả được lợi lộc gì thêm, thì lúc đó gọi là đạt đến cân bằng Nash.

Nó giống như việc mình nấu cơm ấy, mình phải căn lượng nước sao cho vừa đủ, không khô quá mà cũng không nhão quá. Đến lúc cơm chín tới, mình thấy ưng cái bụng rồi, không cần phải thêm nước hay bớt nước gì nữa, thì đấy là lúc đạt đến cân bằng. Cơm ngon thì mình ăn thôi, chứ hơi đâu mà nghĩ đến ông Nash với chả bà Equilibrium làm gì, đúng không?

Mà các mẹ có biết không, cái cân bằng này nó còn áp dụng được vào cả mấy cái chuyện làm ăn lớn nữa cơ đấy.

Mấy công ty lớn ấy, họ cũng phải tính toán xem nên sản xuất bao nhiêu hàng, bán với giá bao nhiêu thì có lợi nhất. Rồi mấy nước trên thế giới cũng thế, họ cũng phải cân nhắc xem nên hợp tác với nước nào, chống lại nước nào để có lợi cho đất nước mình. Tất cả những cái đó, đều có dính dáng đến cái cân bằng Nash này đấy.

Nói chung là, cái cân bằng Nash này nó vừa đơn giản mà lại vừa phức tạp. Đơn giản là vì nó dễ hiểu, dễ hình dung. Còn phức tạp là vì nó có thể áp dụng vào rất nhiều tình huống khác nhau, từ cái chuyện nhỏ nhặt hàng ngày đến những vấn đề lớn lao của thế giới. Nhưng mà thôi, mình cứ hiểu nôm na là, khi nào thấy mọi việc đã ổn thỏa, không cần phải thay đổi gì nữa, thì lúc đó là cân bằng. Thế cho nó dễ nhớ, các mẹ nhỉ?

Mà tôi nói thật nhá, mấy cái lý thuyết này á, nhiều khi nghe cũng đau đầu lắm.

Mình cứ sống sao cho nó thoải mái, đừng có tính toán quá. Chứ suốt ngày cứ nghĩ xem phải làm thế nào để đạt được cân bằng này, cân bằng nọ, thì có mà mệt chết. Mình cứ sống thật, sống đúng với lương tâm mình là được. Rồi mọi chuyện nó cũng sẽ ổn thỏa thôi. Các mẹ cứ tin tôi đi.

Mà thôi, nói nhiều quá lại thành ra luyên thuyên. Tóm lại là, cái Nash Equilibrium này nó cũng chỉ là một cái khái niệm để giúp mình hiểu rõ hơn về thế giới xung quanh thôi. Chứ còn sống thế nào, làm gì thì vẫn là do mình quyết định. Các mẹ cứ nhớ lấy câu này của tôi nhé: “Sống đơn giản cho đời thanh thản.” Thế nhá!

Tags: [Nash Equilibrium, Cân bằng Nash, Lý thuyết trò chơi, Chiến lược, Quyết định, Kinh tế học, Thị trường, Cạnh tranh, Hợp tác]